ابررسی اثرات عصاره متانولی گیاه گزنه بر روی سمیت کلیوی ناشی از تجویز جنتامایسین

مقدمه :جنتامایسین از آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدی است که در درمان عفونت هایی با باکتری های گرم منفی استفاده می شود ولی به علت دارا بودن عوارض جانبی از قبیل سمیت کلیوی استفاده از آن محدود شده است. گیاه گزنه دارای خصوصیات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و متسع کننده عروقی است با توجه به این خصوصیات گیاه گزنه و مکانیسم های آسیب بافتی در سمیت کلیوی ناشی از تجویز جنتامایسین، در مطالعه حاضر اثرات این عصاره گیاهی به صورت پیش درمان، درمان همزمان و پس درمان بر روی آسیب کلیوی ایجاد شده توسط تجویز جنتامایسین بررسی گردید. روش کار:این مطالعه بر روی 80 موش صحرایی نر از نژاد ویستار (wistar) در محدوده وزنی 250-200 گرم صورت گرفت. موش ها به 10 گروه 8 عددی تقسیم شدند. 1.گروه کنترل؛ 2.گروه حامل پیش درمان؛ 3.گروه شاهد پیش درمان؛ 4.گروه پیش درمان با عصاره گیاه گزنه؛ 5.گروه حامل درمان همزمان؛ 6.گروه شاهد درمان همزمان؛7 .گروه درمان همزمان با عصاره گیاه گزنه؛ 8.گروه حامل پس درمان؛ 9.گروه شاهد پس درمان؛ 10.گروه پس درمان با عصاره گیاه گزنه. پس از آخرین تجویز به منظور جمع آوری ادرار، حیوان در قفس متابولیسم قرار داده شد و حجم ادرار به روش گراویمتری اندازه گیری شد. پس از بیهوشی فشار خون و جریان خون شریانی کلیه اندازه گیری شد. پس خونگیری و استحصال پلاسما میزان اوره، کراتینین، سدیم، پتاسیم و اسمولالیته در نمونه های پلاسما و ادرار تعیین گردید. کلیه راست جهت مطالعه بافتی در فرمالین 10% درصد و کلیه چپ جهت مطالعه بیوشیمیایی frapو mda در نیتروژن مایع نگهداری شد. یافته ها : عصار متانولی گیاه گزنه به صورت پیش درمان، درمان همزمان و پس درمان به ترتیب، باعث کاهش سطوح اوره (9/1±41)، ( 35/1±9/27)، (7/1±9/44) (001/0>p)، کراتینین(05/0± 04/1)، (1/0±9/0)، (1/0±1/1) (001/0>p)، دفع مطلق سدیم (1/0±5/1) (05/0>p)، (2/0±4/1) (001/0>p)، (2/0±9/1) (05/0>p)، دفع نسبی سدیم(1/0±9/0)، (1/0±7/0)، (1/0±2/1) (001/0>p) و پتاسیم (5/4±3/57)، (5/7±5/53)، (2/7±1/62) (001/0>p) و mda (8/0±2/18)، (1±4/11)، (3/1±7/19) (001/0>p) که در اثر تجویز جنتامایسین افزایش یافته بود؛ شد. همچنین باعث افزایش کلیرانس کراتینین(02/0±2/1)، (1/0±3/1)، (1/0±1/1) (001/0>p).، اسمولالیته ادرار(130±1022)، (4/56±7/1218)، (1/29±5/1061) (001/0>p). جریان خون کلیه(3/0±3/7)، (2/0±7/7)، (3/0±7/7) (001/0>p). وfrap (6/0±3/12)، (1±8/14)، (6/0±7/11) (001/0>p).به ترتیب در سه پروتکل پیش درمان، درمان همزمان و پس درمان شد که در اثر تجویز جنتامایسین کاهش یافته بود. نتیجه گیری: در همه پارامترهای اندازه گیری شده اثرات درمان همزمان با گیاه گزنه و جنتامایسین در روند بهبودی بیشتر از پیش درمان و پس درمان با گیاه گزنه بود و از طرف دیگر پیش درمان با گیاه گزنه هم در همه موارد ارزیابی شده در روند بهبودی موثرتر از پس درمان با گیاه گزنه بود.:نتایج این مطالعه نشان داد که درمان با عصاره متانولی گیاه گزنه می تواند در بهبودی سمیت کلیوی ناشی از تجویز جنتامایسین موثر باشد.